Dit zijn de 5 voordelen van een Tweetrapstestament

Testamenten, ze zijn er in soorten en maten. Je kunt allerlei keuzes maken. Zo is het zogenaamde ‘tweetrapstestament’ enige tijd erg populair geweest. Mensen hebben hiervan gehoord, dat dat heel handig is, en willen dat dan zelf ook. Maar wat is het eigenlijk en is het wel altijd handig?

Wat staat er in een testament?

Bij een testament denkt men veelal in de eerste plaats aan het verdelen van de erfenis. En natuurlijk is die verdeling vaak van groot belang, maar bij het opstellen van een testament zou met meer aspecten rekening gehouden moeten worden dan alleen de vraag aan wie de bezittingen worden nagelaten. Een testament is maatwerk en wordt afgestemd op jouw specifieke situatie en je persoonlijke wensen. Het aantal verschillende situaties is legio, denk bijvoorbeeld aan omvang en samenstelling van de nalatenschap, de gezinssamenstelling, etc. Ook het aantal wensen over wat er in het testament geregeld moet worden loopt uiteen, denk bijvoorbeeld aan voogdij over eventuele minderjarige kinderen, de wens om te besparen op de erfbelasting of op jouw eigen bijdrage aan een verzorgingsinstelling. Daarom bestaan er ook diverse soorten testamenten, die allemaal hun eigen unieke eigenschappen kennen. Testamenten zijn als zodanig daarom zelden goed of slecht, maar kunnen wel meer of minder goed aansluiten op jouw specifieke situatie en wensen.

Hieronder wordt ingegaan op één van de vele mogelijke testamenten, namelijk het zogenaamde tweetrapstestament. Dit testament is vooral na een uitzending van het televisieprogramma Radar van enkele jaren geleden veelvuldig opgesteld en wordt daarom in de volksmond ook wel aangeduid als het Radar – testament.

Wat is een tweetrapstestament?

Om te begrijpen wat een tweetrapstestament is, helpt het om eerst uit te leggen wat er (helaas) niet zelden gebeurt als er helemaal geen testament is opgesteld. De nalatenschap wordt dan verdeeld volgens de zogenaamde wettelijke verdeling.

Stel, er is sprake van een gezin bestaande uit vader, moeder, gehuwd in gemeenschap van goederen en twee kinderen. Er is een woning ter waarde van €398.000,- met een hypotheek van €100.000,- en nog €2.000,- saldo op de bank. Vader overlijdt. Volgens de wettelijke verdeling bedraagt de nalatenschap de helft van het saldo van bezittingen en schulden. Ofwel €150.000,- . Moeder krijgt het ‘vruchtgebruik’ en de kinderen krijgen een vordering op moeder van ieder €50.000,-. Omdat die vordering pas opeisbaar is na het overlijden van de langstlevende, lijkt moeder geen acute noodzaak te hebben om de woning te verkopen. Ze hoeft immers geen erfenis uit te keren aan de kinderen. Helaas komt dan de belastingdienst nog wel om de hoek kijken. Er is namelijk wel direct belasting verschuldigd over het erfdeel van de kinderen, ook al betreft dat slechts een vordering die zij nog niet kunnen innen. In dit voorbeeld moet voor beide kinderen samen ca. € 6.000 erfbelasting betaald te worden. . Het spaarsaldo blijkt in genoemd voorbeeld niet voldoende om de belasting te betalen, zeker als er ook nog een uitvaart voor de overleden vader betaald moet worden – moeder komt dus in een financiële spagaat terecht omdat haar bezit vrijwel volledig “in de stenen zit”. Dit probleem had voorkomen kunnen worden door het gebruik van een tweetrapstestament.

In een tweetrapstestament wordt namelijk geregeld dat kinderen bij het overlijden van de eerste ouder nog niets erven, ook geen vordering op de langstlevende. Pas na het overlijden van de langstlevende erven de kinderen hun deel alsnog. Daarmee wordt het moment waarop belasting verschuldigd is over de nalatenschap aan de kinderen dus uitgesteld. Doorgaans is het betalen van die belasting ook helemaal geen probleem meer zodra beide ouders overleden zijn, aangezien dan de woning (waarin het vermogen voor die tijd vaak “vast” zat) verkocht kan worden. Omdat de vrijstelling voor een partner veel hoger is (in 2020 bedraagt deze vrijstelling €661.328), behoeft door de langstlevende in het beschreven voorbeeld nog helemaal niets te worden afgerekend bij het overlijden van de partner.

Wat zijn de voordelen van een tweetrapstestament?

Een tweetrapstestament biedt een aantal (mogelijke) voordelen. De belangrijkste voordelen lees je hieronder:

• Ten eerste voorkomt het meestal de verplichting voor de langstlevende om erfbelasting voor de kinderen te betalen bij het overlijden van de partner. Dit is vooral van belang als het vermogen niet liquide is, bijvoorbeeld omdat het vermogen (vooral) uit een eigen woning bestaat.
• Ook kan soms niet alleen betaling van belasting worden uitgesteld, maar kan ook de hoogte van die belasting worden beperkt. Bijvoorbeeld omdat de langstlevende na het overlijden van de eerste partner schenkingen aan de kinderen verricht of omdat de langstlevende het vermogen voor het eigen overlijden zelf opmaakt.
• Tot slot heeft een tweetrapstestament, net als ieder ander testament, het voordeel dat je daarin ook nog andere zaken kunt regelen, zoals de voogdij over je kinderen of je voorkeuren ten aanzien van je uitvaart.

Andere toepassingen van het tweetrapstestament

Dit type testament wordt ook in andere situaties wel gebruikt. Bijvoorbeeld als er een gehandicapt kind is. Dan regelt men het testament zo, dat dit kind bij overlijden van vader of moeder gewoon het kindsdeel erft, maar dat na overlijden van dit kind dat wat er van het erfdeel over is, alsnog naar broer of zus gaat – als ware het rechtstreeks van vader of moeder geërfd. Dat is voor de erfbelasting gunstiger, want het tarief is bij erven van de ouders veel lager (10-20%) dan bij broer/zus (30-40%).

Een tweetrap wordt ook wel gebruikt om te verzekeren dat een bepaald familiebezit ook echt in de familie blijft, bijvoorbeeld dochterlief erft het landhuis van haar ouders, maar als zij vervolgens ook overlijdt gaat het landhuis niet naar haar eventuele partner, maar rechtstreeks naar haar kinderen.

Heeft een tweetrapstestament ook nadelen?

Een tweetrapstestament heeft zeker ook bepaalde nadelen en wordt door menig notaris zelfs sterk ontraden. De belangrijkste nadelen lees je hieronder:

• Later betalen van belasting kan handig zijn, maar betekent ook dat uiteindelijk vaak meer belasting betaald wordt door de kinderen. Zonder aanvullende maatregelen, zoals schenkingen, zal over dezelfde nalatenschap meestal meer betaald worden bij een tweetrapstestament dan wanneer de nalatenschap in twee ongeveer gelijke delen door de kinderen wordt verkregen. De kinderen genieten dan immers twee maal de vrijstelling en vallen dikwijls voor een groter deel onder een laag belastingtarief. Bovendien mag, afhankelijk van de leeftijd van de langstlevende, een korting op de waarde van de nalatenschap worden toegepast indien deze pas vrijvalt na het overlijden van de langstlevende.
• Bij gebruik van een tweetrapstestament moet bij het tweede overlijden vastgesteld worden wat het vermogen van de langstlevende was en wat van de andere echtgenoot is verkregen bij diens overlijden. Bij een tweetrapstestament dient de overgebleven partner daarom een administratie bij te houden en jaarlijks te overleggen over het erfdeel van de gestorven partner. Niet iedereen is daar in de praktijk even gelukkig mee of daartoe in staat – en het moet tot zijn of haar levenseinde aan toe!
• Direct aansluitend op bovenstaand administratieve aspect, is de constatering dat de afwikkeling van dit type testament door de executeur veelal ook complexer zal zijn. Vooral indien genoemde administratie niet of niet adequaat is bijgehouden. Een complexe afwikkeling kan bovendien tot aanvullende kosten leiden bij de inzet van professionele hulp.
• Indien het eigen vermogen van de langstlevende hoger is omdat geen vordering van de kinderen bestaat die uitgekeerd kan worden, kan dat leiden tot een hogere eigen bijdrage voor zorgkosten.
• Tot slot kan het voorkomen dat de kinderen hun uitgestelde erfenis helemaal niet meer krijgen, bijvoorbeeld omdat de langstlevende weer hertrouwt en daarmee een zorgplicht op zich neemt naar die nieuwe partner. Hoewel ieder zich daar een eigen oordeel over dient te vormen, leert de praktijk dat ouders hun erfdeel dan vaak toch meer gunnen aan hun kinderen dan aan een nieuwe partner van de langstlevende.

Kortom, laat je goed voorlichten over de keuze voor een specifiek type testament en maak daarbij een zorgvuldige afweging. De NalatenschapsMakelaar staat je daarbij graag terzijde. Neem contact met ons op als je hierover een afspraak wilt maken.

Wat bespaar je met een tweetrapstestament?

Het primaire doel van een tweetrapstestament betreft niet een besparing op bijvoorbeeld erfbelasting of anderszins. Daar bestaan andere mogelijkheden voor (zoals een constructie met een opvullegaat). Het doel is meestal vooral het ontzorgen van de langstlevende partner bij het eerste overlijden. De langstlevende kan zijn of haar leven dan voortzetten zonder direct na het overlijden geld te moeten betalen aan de kinderen of aan de belastingdienst.

Moet je naar de notaris voor een tweetrapstestament?

Hierover kunnen we kort zijn. Een testament, dus ook een tweetrapstestament, is uitsluitend rechtsgeldig indien het in een akte door een notaris is vastgelegd.

De NalatenschapsMakelaar helpt

Wil je meer informatie over het tweetrapstestament? Of zou wel eens willen weten welke mogelijkheden er allemaal zijn? Neem contact met ons op, dan kunnen we je tijdens een gesprek antwoord geven op al je vragen en kun je een goede beslissing nemen.

Neem contact op