Een testament opstellen is belangrijk als je wilt dat je nalatenschap na je overlijden volgens jouw wensen wordt afgewikkeld. Als je geen testament hebt, geldt de wettelijke erfopvolging en misschien vind je dat prima – dan is een testament opstellen in principe onnodig. Maar heb je andere of extra wensen, realiseer je dan wel dat je die alleen in een testament kunt regelen.
In deze blog geven we je wat aandachtspunten mee voor als je een testament wilt laten opmaken.
In een testament kun je iemand benoemen die jouw nalatenschap gaat afwikkelen, dat heet dan de executeur. Je kunt ook bepalen welke bevoegdheden deze executeur heeft. Als dat goed is vastgelegd geeft dat meteen veel duidelijkheid en minder kans op (veel voorkomende) onenigheid tussen de erfgenamen. Realiseer je wel dat het werk van een executeur niet eenvoudig is en vaak veel tijd kost. Bespreek het dus wel vooraf met degene die je op het oog hebt. Je kunt ook vastleggen dat de executeur een bepaalde beloning krijgt. Benoem je een professionele executeur dan zal deze zijn kantoor uurtarief in rekening brengen.
Je bent in principe vrij wie je als erfgenaam kiest. Besluit je je eigen kinderen niet tot erfgenaam te benoemen dan hebben deze wel altijd nog recht op een bepaald deel van je nalatenschap, (zie bijv. “Een kind onterven, mag dit” ). Je mag daarnaast ook andere familieleden, vrienden of goede doelen benoemen tot je erfgenamen. Iedereen krijgt dan een gedeelte van jouw nalatenschap. Goede doelen zijn vaak vrijgesteld van erfbelasting en elke persoon die iets erft hoeft pas vanaf een bepaald vrijgestelde bedrag erfbelasting te betalen. Het benoemen van veel erfgenamen kan wel maken dat het afwikkelen van de nalatenschap erg gecompliceerder kan worden omdat erfgenamen zich meestal ook met de afwikkeling van de nalatenschap mogen bemoeien.
Wie kinderen heeft, wil meestal dat de nalatenschap uiteindelijk bij hen terecht komt. Maar hoe gaat het bij samengestelde gezinnen? Als je kinderen hebt van verschillende partners, of als jouw partner kinderen heeft uit een eerdere relatie, kan een nalatenschap tot allerlei ongewenste situaties leiden. Informeer je goed over de mogelijkheden, bespreek met je partner (en misschien ook al met kinderen) hoe jij het ziet en laat een testament opstellen dat recht doet aan jouw/jullie situatie en aan ieders positie.
Wie kleinkinderen heeft en voldoende vermogen, kan in een testament de kleinkinderen een legaat nalaten. Als dat legaat niet groter is dan de fiscale vrijstelling, hoeven zij daar geen erfbelasting over te betalen. Zo wordt het erfdeel dat de kinderen krijgen kleiner – en dat bespaart erfbelasting.
Als je in je testament iets nalaat aan jonge of zelfs nog minderjarige kinderen, doe je er goed aan om ook een testamentair bewind in het testament op te nemen. Je geeft dan iemand (vaak wordt gekozen voor de ouders) de bevoegdheid om het geërfde vermogen te beheren tot het kind een bepaalde leeftijd, bijv. 23 jaar, bereikt. Zo voorkom je dat het kind op te jonge leeftijd de beschikking krijgt over veel geld, en vergroot je de kans dat jouw erfenis niet ondoordacht wordt verspild, maar verstandig besteed wordt.
Sommige mensen willen hun kind onterven en anderen benoemen als erfgenaam. Na overlijden kan het onterfde kind aanspraak maken op zijn wettelijke deel; dat is de helft van het deel waar het kind normaal gesproken recht op zou hebben. Zo’n onterfd kind kan het de erfgenamen (bijv. broers en zussen) heel lastig maken. Bedenk voor je een definitieve keuze maakt of er ook alternatieven zijn.
Als je een huisdier hebt, kun je in je testament opstellen hoe de zorg voor het dier na jouw overlijden geregeld moet worden. Misschien heb je familie of vrienden die de zorg op zich willen nemen. Je kunt hen dan ook een geldbedrag nalaten voor de kosten van die zorg. Je kunt ook een dierenopvangcentrum tot erfgenaam benoemen onder de last voor het dier te zorgen. Zoek wel goed uit of dat ook centrum daar ook toe bereid is.
Wie in zijn testament niet alleen erfgenamen benoemt maar ook specifieke goederen aan andere mensen wil nalaten, moet zich realiseren dat over de waarde van deze goederen ook erfbelasting betaald moet worden. Het nichtje dat gouden sieraden ter waarde van € 5.000 van jou krijgt, moet daarover zo’n € 1.000 erfbelasting betalen. En de erfbelasting voor de goede vriend die je een schilderij ter waarde van € 11.000 nalaat, is ongeveer € 3.000. Dus: als je in je testament goederen aan mensen (geen erfgenamen) nalaat, doe je er goed aan om ook een voorziening te treffen voor de erfbelasting. Dat kan door naast de goederen ook voldoende geld aan hen na te laten. Een andere optie is om te bepalen dat deze goederen ‘vrij van recht’ verkregen worden. Dat betekent dat de erfgenamen die de rest van je bezit erven, ook de erfbelasting voor de nicht of vriend moeten betalen.
Als je goede doelen als erfgenaam wil benoemen, realiseer je dan dat deze doelen na jouw overlijden nog wel moeten bestaan en ook vindbaar moeten zijn. Er zijn heel veel goede doelen en de ervaring leert dat het soms lang duurt om minder bekende goede doelen op te sporen. Daarmee stagneert de afwikkeling en lopen de kosten op. Benoem in het testament dus ook de adresgegevens en een eventuele opvolger voor als het goede doel niet meer zou bestaan. En benoem zo’n goed doel niet tot erfgenaam, maar geef hen een legaat.
In veel testamenten staat bepalingen die goed bedoeld zijn maar in de praktijk tot problemen leiden of zelfs onuitvoerbaar zijn. Een voorbeeld: je benoemt je zus tot erfgenaam en bepaalt dat zij haar zoon, jouw neef, een maandelijkse toelage moet uitbetalen zolang hij studeert. Maar nu blijkt deze neef helemaal niet te willen studeren. Of hij is wel als student ingeschreven maar maakt een potje van zijn studie en voert weinig uit. En zo kun je nog wel allerlei situaties bedenken. Wat moet je zus nu doen? Grote kans dat je hiermee tweedracht zaait tussen je zus en haar zoon – wat vast je bedoeling niet was.
Sinds 2010 ontzorgen wij mensen bij alles rondom nalatenschappen. Of het nu gaat om juridische, administratieve, financiële of fiscale zaken, of juist om praktische ondersteuning bij de afwikkeling, wij staan voor je klaar. Meer weten? Neem contact met ons op.
