Na een overlijden moet er vaak een boedelbeschrijving gemaakt worden, een overzicht van wat de overledene nalaat. Omdat het zo in het testament staat, of omdat de erfgenamen het willen. Maar wat is dat eigenlijk, een boedelbeschrijving?
Verschil boedel en inboedel
Om meteen een eerste misverstand uit de wereld te helpen: op een boedelbeschrijving hoeft echt niet de complete inboedel beschreven te worden. Het gaat er niet om hoeveel tafels en stoelen er zijn, of hoeveel theekopjes. Met een boedelbeschrijving wordt bedoeld een beschrijving van de boedel en dat is een ander woord voor de nalatenschap. Het gaat om een overzicht van enerzijds de bezittingen en anderzijds de schulden, zodat je een overzicht hebt van de totale waarde van de nalatenschap. Het hoeft ook geen gedetailleerde omschrijving te zijn, het gaat dus vooral om de financiële waarde. Dit overzicht maak je bijvoorbeeld omdat je wilt weten hoe groot de erfdelen van de erfgenamen zijn.
Hoe ziet een boedelbeschrijving eruit?
Op een boedelbeschrijving zet je bijvoorbeeld de waarde van een eigen huis, de bedragen die op de bankrekeningen staan, een auto, wellicht zaken als een aparte garagebox of een vakantiehuisje. Soms zijn er ook waardevolle kunstvoorwerpen, meubels of sieraden. Schulden kunnen zijn de hypotheek, een persoonlijke lening of bijvoorbeeld een belastingschuld. Je telt alle waarden van de bezittingen op, en trekt alle waarden van de schulden er van af. Zo kom je tot een eindbedrag die de waarde van de totale nalatenschap weergeeft.
Hoe bepaal je de waarde van een inboedel?
Het gaat er bij een boedelbeschrijving dus om dat je een overzicht krijg van de totale waarde van wat iemand nalaat. Maar hoe weet je wat iets waard is? Bij een banksaldo, een hypotheek of lening zijn de bedragen doorgaans duidelijk. Bij een woning wordt het al lastiger. Als je de marktwaarde wilt weten kan het nodig zijn om een taxatie te laten uitvoeren. Bij een auto kan de garage waar de auto in onderhoud is vaak wel een dagwaarde afgeven. Bij kostbare sieraden of schilderijen kan een expert een waardebepaling doen.
Bij andere, kleinere waarden is het niet altijd nodig alles heel exact te bepalen. Je kunt dan ook een schatting maken van wat de verkoopwaarde zou zijn, bijv. als het gaat om een wasmachine die pas één jaar oud is, of een schuur vol gereedschap. Het gaat dus niet om de oorspronkelijke aanschafwaarde, maar om de verkoopwaarde als je het nu zou verkopen. Dat is ook de reden dat de inboedel vaak niet uitgebreid op een boedelbeschrijving staat, immers de verkoopwaarde van gebruikte meubels, huisraad, keukengerei etc. is doorgaans gering. Als je een inschatting van een waarde geeft, moeten de betrokkenen daar natuurlijk wel mee akkoord kunnen gaan, dus zorg dat je in elk geval een onderbouwing hebt van je schatting.
Woning – WOZ-waarde of verkoopwaarde?
Er is vaak verwarring over de waarde die je toe moet kennen aan een woning. Er is immers een WOZ-waarde, die jaarlijks vastgesteld wordt, en de werkelijke waarde op de vrije markt. Daar zit vaak een behoorlijk verschil tussen.
Bij de vraag welke van beide waarden je moet gebruiken, is het doel van de boedelbeschrijving van groot belang. Maak je dit overzicht van de nalatenschap omdat je wilt weten wat de totale waarde is, zodat je daarna kunt bepalen hoe groot ieders erfdeel is? In dat geval neem je de marktwaarde van de woning.
Als je het overzicht maakt voor de belasting, zodat de erfbelasting berekend kan worden, dan geldt de WOZ-waarde. Voor de belasting geldt dus niet de marktwaarde maar de WOZ-waarde. Of die nou hoger of lager is dan de marktwaarde.
In beide gevallen: vergeet niet om naast de waarde ook de eventuele hypotheek op te nemen als schuld!
En de emotionele waarde dan?
Bij de boedelbeschrijving gaat het om de financiële waarde van de nalatenschap. Maar naast die waarde is er vaak ook nog een emotionele waarde. Die gouden ring van moeder is misschien wel € 1.000 waard, maar de emotionele waarde is vast veel groter. Of de oude beeldjes van de kerststal, die hebben geen enkele verkoopwaarde maar voor sommige erfgenamen is dat misschien wel het meest waardevolle uit de hele nalatenschap.
Bij de verdeling van de nalatenschap spelen deze emotionele waarden natuurlijk ook een grote rol, maar zulke spullen horen niet op de boedelbeschrijving thuis als er geen financiële waarde is. Hiervoor kun je dan beter een aparte lijst maken.
De boedelbeschrijving als de overledene een partner achterlaat
Als de overledene gehuwd was in gemeenschap van goederen, geldt dat de nalatenschap 50% betreft van alle gemeenschappelijke bezittingen en schulden. Je kunt dan een totale lijst maken van alles wat het echtpaar bezit met ook eventuele schulden. Het eindbedrag deel je door twee en zo heb je dan de waarde van de nalatenschap van de overledene.
Als het huwelijk is gesloten onder huwelijkse voorwaarden kijk je niet naar het geheel maar alleen naar het bezit van de overledene zelf. Wellicht zijn er naast diens privébezit toch ook gezamenlijke bezittingen, zoals bijv. een auto of een e/o-bankrekening. Van die laatste neem je dan de helft van de waarde op.
Speciale boedelbeschrijving: als de totale nalatenschap (boedel) negatief is.
Het kan voorkomen dat een nalatenschap negatief is en dat de erfgenamen beneficiair aanvaard hebben. In dat geval moet de nalatenschap ‘vereffend’ worden. De boedelbeschrijving is dan cruciaal om vast te stellen hoeveel middelen er beschikbaar zijn om de schulden (deels) te kunnen voldoen. Lees hier meer over elders op deze website.
Hoe moet een boedelbeschrijving er uit zien?
Je bent in de meeste situaties vrij om een vorm te kiezen die jou bevalt. Meestal is een eenvoudige opsomming, een lijst met items en bedragen, voldoende. Als je graag een voorbeeld wilt zien, kijk dan eens naar dit formulier boedelbeschrijving dat je vindt op de website Rechtspraak.nl. Dit formulier is ontworpen om in allerlei situaties gebruikt te kunnen worden, daarom staan er ook allerlei andere invulgegevens op. Bij een onderhandse boedelbeschrijving hoef je die niet allemaal in te vullen.
Vergeet verder niet dat wij als NalatenschapsMakelaars specialisten zijn in nalatenschappen, wij kunnen je dan ook helpen bij het opstellen van jouw boedelbeschrijving.
Ga terug naar het overzicht