Verwacht je vanwege een erfenis een aanslag van de belasting? Je kunt zelf vooraf jouw successierechten berekenen. In deze blog lichten we toe hoe deze berekening in z’n werk gaat.
Wat zijn successierechten?
Successierecht(en) is de oude benaming voor erfbelasting. Het betreft een belasting die je mogelijk moet betalen indien je een erfenis of een legaat verkrijgt. Hoewel sinds 2010 formeel gesproken wordt over erfbelasting, is de term successierecht(en) in de volksmond nog steeds gangbaar.
Wanneer moet je successierechten betalen?
De hoogte van deze erfbelasting hangt af van de omvang van de erfenis of het legaat en de verwantschap die je mogelijk met de overledene had (was je bijv. echtgenoot, kind, broer, etc.).
Het basisprincipe voor de belastingheffing is dat je belasting betaalt over de waarde van de erfenis of het legaat voor zover deze hoger is dan de vastgestelde vrijstelling. De datum van overlijden van de persoon die je iets nalaat, geldt daarbij in principe als peildatum. Zowel de vrijstelling als het tarief zijn afhankelijk van de verwantschap die je mogelijk met de overledene had.
Wil je je successierechten berekenen, moet je eerst weten hoeveel je erft. In het algemeen moet je in de aangifte alle geërfde bezittingen en schulden waarderen volgens de ‘waarde in het economisch verkeer’, zoals dat zo mooi heet. Praktisch gezien moet je daarvoor bedenken voor welke prijs je het had kunnen verkopen op de dag van overlijden. Dat hoeft dus niet hetzelfde te zijn als de waarde die het voor je persoonlijk heeft. Een fotoalbum kan bijvoorbeeld voor jou aanzienlijke (emotionele) waarde vertegenwoordigen, terwijl je hierover doorgaans geen belasting verschuldigd bent. De belastingdienst geeft in de aangifte duidelijk aan voor welke situaties er afwijkende regels gelden. Waarschijnlijk het bekendste voorbeeld daarvan betreft het erven van een woning. Als dit een woning in Nederland betreft, vindt de waardering voor de erfbelasting namelijk plaats op basis van de WOZ-waarde.
In het bovenstaande is steeds uitgegaan van de situatie waarin je de nalatenschap direct ontvangt na het afwikkelen van de nalatenschap. Het komt echter dikwijls voor dat je weliswaar formeel een erfenis of legaat krijgt toebedeeld, maar pas op een (veel) later moment daadwerkelijk iets ontvangt. Bijvoorbeeld omdat de langstlevende partner mag blijven wonen in de woning en je die woning pas verkrijgt na zijn of haar overlijden. De langstlevende krijgt dan het vruchtgebruik en jij het zogenaamde bloot eigendom. Over beide delen (vruchtgebruik en bloot eigendom) is belasting verschuldigd. De hoogte van de belasting over beide delen wordt bepaald aan de hand van een tabel van de belastingdienst die rekening houdt met de leeftijd van de vruchtgebruiker. Die leeftijd bepaalt namelijk hoe lang je naar verwachting moet wachten voordat je de erfenis of het legaat verkrijgt. Naarmate het naar verwachting langer duurt voor je iets verkrijgt, wordt de waarde ervan lager ingeschat.
Toekomstige uitkeringen van een pensioen of levensverzekering zijn eveneens voorbeelden waarbij gebruik gemaakt moet worden van tabellen van de belastingdienst om de waarde te bepalen. Een nabestaandenpensioen voor de partner wordt daarbij bovendien niet opgeteld bij de waarde van de nalatenschap, maar gekort op de vrijstelling van de partner. We noemen dat pensioenimputatie.
Successierechten berekenen – niet altijd even simpel.
Het moge duidelijk zijn dat het doen van aangifte voor de erfbelasting uiteen kan lopen van tamelijk eenvoudig tot (zeer) complex. De waardering van eventueel aanwezig ondernemingsvermogen vormt vaak de grootste uitdaging. De NalatenschapsMakelaar is jou hierbij natuurlijk altijd graag behulpzaam.
Een veel gehoorde vraag bij successierechten berekenen betreft de aftrekbaarheid van diverse kosten, zoals makelaarskosten bij de verkoop van een huis, taxatiekosten en advies- of notariskosten. Helaas mogen uitsluitend de zogenaamde overlijdenskosten in mindering gebracht worden voor de erfbelasting voor zover deze niet gedekt worden door een verzekering. Overlijdenskosten worden door de belastingdienst omschreven als “normale kosten voor de begrafenis of crematie”. De voorwaarden die de belastingdienst hieraan verbindt zijn te vinden op de website van de belastingdienst.
In onderstaande tabellen tref je de vrijstellingen en tarieven zoals die gelden indien de persoon die van wie je een erfenis of legaat verkrijgt in het jaar 2020 is overleden.
| Relatie tot overledene | Vrijstelling tot |
| Echtgenoot, geregistreerd partner of samenwonend partner | € 661.328 |
| Kind, pleegkind of stiefkind | € 20.946 |
| Kleinkind | € 20.946 |
| Achterkleinkind | € 2.208 |
| Kind met een beperking | € 62.830 |
| Ouder | € 49.603 |
| Andere erfgenaam, zoals een broer of zus of buurman | € 2.208 |
| Relatie tot overledene | Tarief boven de vrijstelling |
| Partner / (Pleeg- of stief)kind / Kind met een beperking | 10% tot € 126.722 en 20% daarboven |
| Kleinkinderen en verdere afstammelingen | 18% tot € 126.722 en 36% daarboven |
| Overige erfgenamen zoals een broer, zus of ouders | 30% tot € 126.722 en 40% daarboven |
Hoe betaal je successierechten?
Je dient daarvoor een aangifte erfbelasting te doen. Na het overlijden heb je acht maanden de tijd om aangifte te doen. Als erfgenaam ontvang je meestal automatisch een aangifteformulier voor de erfbelasting. Maar als je dat niet krijgt, kun je het formulier zelf opvragen bij de Belastingdienst. Indien je erfbelasting verschuldigd bent, moet je altijd aangifte doen. Ook als de belastingdienst daar (nog) niet om vraagt. De aangifte kan zowel digitaal als op papier. Zowel van een erfenis als een legaat moet aangifte worden gedaan.
De aangifte erfbelasting (successierechten) kan gezamenlijk of door alle begunstigden afzonderlijk worden gedaan. Indien er sprake is van een door het testament aangewezen executeur, is die persoon echter wel hoofdelijk verantwoordelijk voor zowel de aangifte als het betalen van de erfbelasting (successierechten).
Tip: Wacht bij voorkeur niet tot het laatste moment met de afhandeling van belastingzaken. Je kunt dan voor onwelkome verrassingen komen te staan. Zo moet een verwachte teruggave van de inkomstenbelasting als vordering worden opgenomen in jouw aangifte voor de erfbelasting. Omdat de aanslag inkomstenbelasting meestal enkele weken op zich laat wachten, kan bijvoorbeeld de noodzaak ontstaan te moeten werken met een schatting indien je niet op tijd met de belastingzaken begint.
Betalen erfbelasting (successierechten)
Meestal krijg je binnen drie maanden na je belastingaangifte een belastingaanslag.
Afhankelijk van je keuze in de aangifte, moet de erfbelasting (successierechten) voor alle begunstigden rechtstreeks uit de nalatenschap betaald worden of door iedere begunstigde afzonderlijk. Betaling uit de nalatenschap kan natuurlijk alleen indien daaruit voldoende liquide middelen beschikbaar komen. Als de nalatenschap bijvoorbeeld grotendeels uit een woning bestaat, kan het voorkomen dat er (nog) niet voldoende geld beschikbaar is voor het betalen van de belasting. Indien de woning alsnog verkocht wordt, kan het zinvol zijn om uitstel te vragen voor het betalen van de belasting. Maar indien de woning bewoond blijft worden door een partner die het vruchtgebruik geniet en verkoop niet aan de orde is, kan betaling van erfbelasting (successierechten) wel tot een onvoorzien zware last leiden. Een goede planning en testament op maat kunnen dergelijke problemen vaak voorkomen.
In een testament kan overigens ook zijn opgenomen dat jouw erfenis of legaat vrij van recht is. Je hoeft hierover dan zelf geen erfbelasting te betalen. De andere erfgenamen moeten in dat geval de erfbelasting over jouw deel van de erfenis of het legaat betalen.
Successierechten berekenen: hoeveel moet je betalen?
Het antwoord op die vraag hangt af van de volgende vragen:
- Wat is het jaar van overlijden?
De belastingdienst stelt per jaar de tarieven vrijstelling en tarieven erfbelasting vast. Welk tarief van toepassing is, is dus afhankelijk van het jaar van overlijden - Wat is de hoogte van jouw erfdeel?
- In welke relatie sta je tot de overledene?
Successierechten berekenen: een voorbeeld
- Vader overlijdt in 2020
- Stel: je ontvangt een bedrag in geld van € 200.000
- Je bent kind van de overledene
Berekening:
Een kind heeft een vrijstelling van € 20.946 (2020). Over dat bedrag hoef je dus geen erfbelasting te betalen.
Je betaalt erfbelasting over € 200.000 minus de vrijstelling van € 20.946 dus over € 179.036
Over de eerste € 126.722 betaal je 10% = € 12.672
Over de resterende € 52.322 (= € 200.000 – € 20.946 – € 126.722) betaal je 20% = € 10.464
Je betaalt dus in totaal successierechten/erfbelasting € 23.136
De NalatenschapsMakelaar helpt
Wil je ook jouw successierechten berekenen, of heb je een andere vraag?
Neem contact met ons op.
Neem contact op Ga terug naar het overzicht